Donald Rumsfeld’in bilinən və bilinməyən arasındaki mütləq əlqani ortaya qoyan, Amerikanın müasir fəlsəfi mübahisələrində əhəmiyətli yeri o...
Donald Rumsfeld’in bilinən və bilinməyən arasındaki mütləq əlqani ortaya qoyan, Amerikanın müasir fəlsəfi mübahisələrində əhəmiyətli yeri olan paradoksal bir ifadəsi var. Filozof Slavoj Žižek bu paradoksal ifadəni İraq savaşı ilə əlaqələndirərək belə izah edir :
İlk olaraq ‘bilinən bilinənlər’i vardır. Bilirik və bildiyimizi bilirik. Misal üçün, o vaxtlar Səddam Hüseyn İraqın prezidenti idi. Bunu bilirik və bildiyimizi də bilirik.
Sonra isə ‘bilinən bilinməyənlər’. Bilmədiyimizi bildiyimiz şeylər var. Məsəl üçün, Səddamın nə qədər kütləvi qırğın silahı olduğunu bilmirdik. Və bilmədiyimizi də bilirdik. ( Nəysə ki artıq heç birinə belə sahip olmadığını bilirik :) )
Üçüncü olaraq, ‘bilinməyən bilinməyən’ vardır. Bilmədiyimizi bilmədiyimiz şeylər. O qədər yad, o qədər ağıl gəlməz şeylərdi ki, bilmədiyimizi belə bilmirik. Misal üçün, bəlkədə Səddam ağla sığmaz, heç bilinməyən silahlara sahib idi.
Və təssüflər olsun ki Rumsfeld burda dayanır. Ama bundan sonra da dəvam etməsi gərəkən, bizim üçün önəmli olan bir yer daha var. Dördüncü kateqoriyada əksik olan bir addımı atmalı idi. Bu ‘bilinən bilinməyənlər’ yox, ‘bilinməyən bilinənlər’di. Bildiyimizi bilmədiyimiz şeylər. Onları bilirik, kimliyimizin bir parçasıdır, fəaliyyətimizi müəyyən edirlər ama bunları bildiyimizi bilmərik. Təbiki bu psixoanalizda zehin xaricidi dediyimiz şeydi. Zehin xarici fantaziyalar, zehin xarici önyarğılar və.s Bu çox önəmli bir müstəvidi.
Orlandoda bir LGBT barında bir teror aktı oldu və 50 nəfər həyatını itirdi. Dolayı olmadan bilirik ki, bu homoseksuallara qarşı olan nifrət təməlli bir teror aktı idi. Bildiyimizi bilmədiyimiz şey isə bunun tam tərsi olandır. LGBT barında baş tutan hadisə homoseksuallara qarşı olan nifrət təməlli yox, siyasi təməlli bir teror aktı idi. Və bütün bunlar Donald Trumpın Amerikadakı müsəlmanlara qarşı olan nifrət və aqressiya dolu duruşunun nə qədər doğru olduğunu Amerikan xalqına göstərmək, Respublikaçı Partiya və Donald Trumpın alacağı səs faizini yüksəltmək üçün planlanmış bir hücüm idi.
Slavoj Zizek'in həm bununla həm İraq savaşı ilə bağlı olan gözəl bir nümunəsi var. İraq savaşı ərzində həmişə yalan açıqlamalar verən İraq müdafiə nazirini hamımız bilirik. Bir dəfə, savaşın sonlarına yaxın bundan soruşurlar ki : Doğrumudur ki, Bağdat Hava Limanının böyük bir hissəsini Amerika idarə edir ? O da qayıdır ki : Bu doğru deyil, Amerikalılar özləri özlərini belə idarə edə bilməzlər. Mükəmməl bir cümlə idi. Çünki Amerikalılar nəyi bildiklərini bilmirlər. Baş verən teror hadisəsi Amerikan xalqını tovlamağa kifayət edəcək. Bu hadisələrdən sonra Trumpın səsləri böyük faizdə artacaq. Və bir həftə qabaq seçkilərdə açıq bir şəkildə favorit Hilary Clinton idisə artıq bu Donald Trump’dır.
